Người Bahnar sống nhàn hạ nhờ cây chuối mốc
Cây chuối mốc (chuối sứ, chuối xiêm) đang là cần câu cơm, cho thu nhập ổn định với nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Đê Ar, huyện Mang Yang (Gia Lai).
Diện tích trồng chuối mốc tại xã Đê Ar ngày càng phát triển, đem lại thu nhập cao cho người dân.
Năm 2012, gia đình anh Dõi (làng Đôn Hyang) là một trong các hộ tiên phong chuyển đổi 6.000m2 đất trồng mì kém hiệu quả sang trồng cây chuối mốc. Hiện tại, từ vườn chuối này, mỗi năm gia đình thu được khoảng 50 triệu đồng.
Theo anh Dõi, trước kia, anh trồng mì nhưng vì đất đất ở đây đồi dốc, cằn cỗi nên cây sinh trưởng, phát triển kém, sản lượng củ không cao.
"Trước kia, cây chuối mốc chỉ được dân làng trồng xen trên rẫy để kiếm trái ăn chơi, chẳng ai mua bán. Chỉ cần cắm bụi, chẳng phân tro tưới tắm gì, cứ để mặc trời nuôi nhưng cây cứ thế lớn ầm ầm.
Sau khi đi một số nơi, thấy người Kinh rất hay dùng chuối này để chưng thờ hoặc sấy khô nên mình đã cải tạo đất chuyển sang trồng thử. Kết quả là, chuối sau khi trồng phát triển tốt và cho buồng to, nhiều trái, đợt thu hoạch đầu tiên, cho thu nhập tốt hơn cây mì rất nhiều”, anh Dõi kể.
Cũng theo anh Dõi, trồng chuối mốc đầu tư thấp, nhẹ công, chăm sóc cũng dễ hơn vì chỉ cần làm cỏ, cắt bỏ lá khô, dọn dẹp gốc cho sạch để cây không bị sâu bệnh. Chi phí đầu tư ban đầu rất ít, chỉ 1 lần, khoảng 9 tháng sẽ cho thu hoạch.
Để chuối cho quả to, trong quá trình chăm sóc phải bón thêm phân chuồng, thường xuyên tỉa gốc nhỏ, chỉ giữ 2 gốc/bụi và mỗi gốc cách nhau chừng 3 tháng tuổi có thu hoạch thường xuyên. Sau khi thu hoạch phải đốn bỏ cây mẹ, đào bỏ củ, cắt bỏ lá khô, bẹ khô...
“Trồng chuối mốc thu hoạch quanh năm, bình quân mỗi tháng, gia đình mình thu 2 đợt vào giữa tháng và cuối tháng. Với giá bán 3.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, thu ổn định 4 triệu đồng/tháng. Riêng đợt Tết Nguyên đán năm ngoái, mình bán chuối được gần 15 triệu đồng, nhà mình ai cũng phấn khởi”, anh Dõi cho biết.
Cũng là hộ chuyển đổi từ cây mì sang trồng chuối mốc, anh Krơch (làng Dôch Ktu) nói rằng, đất canh tác ở làng nhiều đồi dốc nên cây mì cho sản lượng rất thấp, lại thường xuyên bị bệnh nên thu nhập rất bấp bênh.
Khi thấy người dân các làng chuyển sang trồng cây chuối mốc đều cho thu nhập tốt, gia đình anh Krơch cũng học theo, chuyển 4.000m2 đất trồng mì sang trồng cây chuối mốc từ năm 2015.
Sau một năm trồng chuối, anh Krơch đã hoàn toàn đúng đắn khi đã kiếm được nhiều tiền và nhàn hạ hơn so với trồng mì rất nhiều.
"Hiện đầu ra cho quả chuối mốc cũng rất ổn định, bình quân mỗi buồng chuối có giá từ 60.000 đồng đến 80.000 đồng, dịp tết thì phải từ 100.000 đồng/buồng đến 120.000 đồng/buồng. Từ khi trồng chuối, đã có đồng ra đồng vô, cuộc sống cải thiện nhiều”, anh Krơch tâm sự.
Anh Dõi (đứng giữa) trao đổi kinh nghiệm trồng, chăm sóc chuối với người dân trong làng
Theo bà con, ngoài thu trái, tất cả các bộ phận của cây chuối mốc đều hữu ích và cũng cho thêm thu nhập phụ.
Cụ thể, hoa chuối, lá chuối tươi và khô đều bán được, ngoài ra sau khi thu hoạch buồng, thân cây chuối được dùng làm thức ăn cho bò, dê, heo, gà... Chính vì vậy, nhiều làng ở xã Đê Ar đã chuyển đổi diện tích trồng mì kém hiệu quả sang trồng cây chuối mốc.
Hiện Đôn Hyang là ngôi làng có diện tích chuối mốc lớn nhất của xã Đê Ar, với hơn 250 ha. Cả làng có 134 hộ thì nhà nào cũng trồng chuối mốc, đã mang lại nhiều thay đổi tích cực khi số hộ nghèo giảm dần theo từng năm, đến nay chỉ còn 16 hộ nghèo.
Theo ông Gớp, Chủ tịch UBND xã Đê Ar, từ năm 2012, loài cây này lẻ tẻ thay thế vườn mì của một số hộ dân nhưng giờ do thấy nó quá hiệu quả nên đã trở thành phong trào, đi đâu cũng thấy chuối phủ mướt mắt, toàn xã Đê Ar đã lên đến con số hơn 400 ha chuối mốc.
"Hiện giá chuối khoảng 3.000 đồng/kg, nếu vào dịp tết thì giá sẽ 10.000/kg, bà con có thu nhập ổn định vì hàng tháng cây chuối cho thu hoạch 2 đợt. Việc chuyển đổi từ cây mì sang trồng cây chuối mốc đã giúp đồng bào dân tộc thiểu số thu nhập ổn định hơn trước đây rất nhiều", ông Gớp nói.
Anh Dõi thu hoạch chuối trong niềm vui giá chuối cao và ổn định.
Theo ông Nguyễn Tấn Hy, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Mang Yang thì, đáng mừng là hiện nay người trồng chuối hầu như không phải gùi ra chợ bán lẻ, mà được thương lái trong và ngoài tỉnh vác hợp đồng đến ký thu mua ngay tại vườn theo định kỳ mỗi tháng 2 lần.
Thời gian tới, Hội sẽ phối hợp với các cơ quan chuyên môn mở các lớp chuyển giao khoa học- kỹ thuật để nhân rộng mô hình này ở vùng đất phù hợp trên toàn huyện.
Thái Tuyền