Rệp sáp bột hồng hại khoai mì

13/07/2018, 07:20 (GMT+7)

Rệp sáp bột hồng hại khoai mì (sắn/mì) tên khoa học là Phenacoccus manihotii có nguồn gốc phát sinh ở Nam Mỹ (Paraguay), gây hại nhiều nơi trồng mì trên thế giới nhất là các nước châu Phi như Congo, Zaire, Senegal, Gambia… gần đây gây hại nhiều tại Thái Lan (2008), Cambodia (2013), Lào (2012).

Tên gọi rệp sáp bột hồng vì thường cơ thể rệp sáp được bao phủ bởi một lớp bột trắng, nhưng ở cây mì lớp bột lại có màu hồng (tên tiếng Anh: Cassava pink mealybug).

Ở Việt Nam thời gian gần đây rệp sáp bột hồng đã xuất hiện và gây hại thành dịch ở các vùng chuyên canh mì như ở Tây Ninh (2013), Đắk Lắk, Đắk Nông, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Thanh Hóa, Nghệ An… Đây là loài rệp chuyên ký sinh và hại cây mì, gây hậu quả rất lớn, thất thoát năng suất có thể lên đến trên 80%.

Tác hại của rệp sáp bột hồng:

Rệp sáp bột hồng phát sinh và gây hại ngay dưới ngọn lá, nhất là nơi tiếp giáp giữa cuống lá với phiến hay thân, rệp gây hại bằng cách chích hút nhựa ở thân non, lá, cuống… gây hiện tượng chùn ngọn, cây chậm sinh trưởng, thân cong queo và cây lùn, nếu nhiễm nặng, cây bị héo khô, toàn bộ lá sẽ rụng.

Rệp sáp bột hồng sống cộng sinh với một số loài kiến và sinh sản đơn tính nên phát triển mật số rất nhanh. Rệp lây lan nhanh qua nhiều đường: hom giống, phát tán theo gió, trôi theo nguồn nước, bám dính trên cơ thể động vật, người, công cụ và trên các phương tiện vận chuyển… do cơ thể rệp được bao bọc trong một lớp phấn bột và thường đóng dầy đặc ở nơi kín như kẽ lá, mặt dưới lá nên việc phun thuốc thường có kết quả khá hạn chế.

Rệp sáp bột hồng có vòng đời khá dài khoảng từ 1 – 3 tháng. Sau khi mùa vụ kết thúc, theo các nghiên cứu, rệp có thể chuyển sang sống trên các chồi non của cây cao su để gây hại qua các mùa sau.

Biện pháp phòng trừ:

+ Vệ sinh đồng ruộng: Khi làm đất cần tiêu hủy tàn dư cây trồng vụ trước và cỏ dại ven bờ.

+ Chọn hom giống sạch bệnh không bị nhiễm rệp sáp.

+ Không trồng dầy, bón phân chăm sóc tốt để cây sinh trưởng phát triển mạnh.

+ Nếu có thể, luân canh cây mì với các cây trồng khác như đậu, lúa nước… để giảm nguy cơ xuất hiện rệp sáp bột hồng, nhất là các vùng bị hại nặng các vụ trước.

+ Biện pháp hóa học: Pha Brimgold 200WP, liều dùng pha 20 gram bình 20 lít, phun 2 bình cho 1.000 m2.

Ngoài ra cũng có thể dùng hỗn hợp dầu khoáng SK Enspray 99EC (80 ml) với thuốc Sairifos 585EC (30 ml) cho bình 20 lít, phun 2 – 3 bình cho 1.000 m2.

Chú ý phun kỹ vào ngọn cây, phun mặt dưới lá, chỉnh bét phun mịn hạt, phun nhiều nước, nên phun sáng sớm hay chiều mát. Sau 5 – 7 ngày sau, có thể phun thêm lần 2. Để tránh hiện tượng kháng, có thể phun luân phiên với Gà Nòi 95SP (Cartap).

TH.S HUỲNH KIM NGỌC