Đốm mắt cua

Giới thiệu chung

Bệnh đốm mắt cua hay còn có tên gọi khác là bệnh đốm mắt ếch. Bệnh gây hại cả thuốc lá và thuốc lào. Những năm gần đây người ta thường sử dụng giống thuốc lá ưu thế lai, nên bệnh này có xu hướng giảm tác hại ở các vùng trồng thuốc lá ở nước ta.

1.1. Triệu chứng

Bệnh đốm mắt cua trên lá thuốc lá, vết bệnh ban đầu nhỏ như mắt “cua”	Vết bệnh lớn dần, xung quanh vết bệnh có quầng vàng, nhìn gần giống với mắt “ếch”

Ban đầu, bệnh gây hại các lá dưới trước

Bệnh hại chủ yếu trên lá. Bệnh thường xuất hiện khi cây thuốc lá được 8 – 10 lá. Vết bệnh lúc đầu là những đốm nhỏ hình tròn, màu nâu giống như mắt cua. Sau đó vết bệnh phát triển to dần ra , kích thước dao động từ 5 - 10mm. Giai đoạn này ở giữa vết bệnh chuyển màu nâu xám,có đường viền mầu nâu xung quanh vết bệnh. Ngoài rìa vết bệnh có quầng mầu xanh vàng và lúc này nhìn vết bệnh giống mắt ếch hơn, nên bệnh còn được biết đến với tên gọi đốm mắt ếch.

Bệnh thường xuất hiện ở các lá phía dưới trước, sau phát triển lên các lá phía trên. Nhưng nặng nhất là khi cây thuốc lá bắt đầu cho thu hoạch. Điều kiện thời tiết nóng và ẩm, ở giữa vết bệnh thường xuất hiện lớp nấm mốc màu trắng xám. Còn trong điều kiện khô hanh, các vết bệnh thường vỡ rách, thủng lỗ chỗ trên lá bị bệnh. Lá bị bệnh làm cho chất lượng thương phẩm của thuốc lá sấy giảm.

1.2. Nguyên nhân 

Bệnh do nấm Cercospora nicotianae Ellis et Everhart. Nấm này thuộc Bộ Moniliales, Lớp nấm Bất toàn.

Cành bào tử nấm Cercospora nicotianae	Bào tử nấm Cercospora nicotianae

Nấm gây bệnh có sợi đa bào, phân nhánh nhiều. Cành bào tử  đa bào, thường có 1 - 4 vách ngăn, mầu nâu nhạt, mọc qua lỗ khí khổng trên mặt lá. Bào tử dài, mảnh, phía gốc phình to, phía trên thon nhỏ, hơi cong, không màu, thường có 5 - 10 vách ngăn. Kích thước bào tử trung bình từ 35 - 115 x 2,5 - 5,0 µm. Bào tử hình thành trên đỉnh cành bào tử, sau khi chín tự tách ra và được truyền lan nhờ gió, mưa,...Khi gặp điều kiện nhiệt độ, ẩm độ thích hợp, bào tử nảy mầm, tiến hành xâm nhập vào mô lá và gây bệnh cho cây.

1.3. Phát sinh gây hại 

Nấm gây bệnh tồn tại chủ yếu dưới dạng sợi nấm và bào tử trên hạt giống và tàn dư  của các bộ phận bị bệnh, đây là nguồn bệnh ban đầu cho các vụ gieo trồng thuốc lá tiếp theo.

Nấm gây bệnh thích ứng với phổ nhiệt độ khá rộng từ 7 - 35^oC, nhưng nhiệt độ thích hợp nhất là 25 - 28^oC. Điều kiện ẩm độ không khí cao, mưa nhiều thuận lợi cho bệnh lây lan và phát triển.

Bệnh gây hại ngay từ giai đoạn cây con trong vườn ươm ở những nơi đất nghèo dinh dưỡng, luống trồng không thoát nước và chăm sóc kém. 

Trên ruộng sản xuất đại trà, bệnh thường gây hại nặng vào cuối vụ thuốc lá xuân và trong vụ thuốc lá thu ở hai vùng trồng thuốc lá chủ yếu hiện nay ở các tỉnh phía Bắc là Cao Bằng và Lạng Sơn.

Biện pháp canh tác

Nên tìm đất mới, khu đất chưa trồng thuốc lá để làm vườn ươm cây giống. Không để nước mưa, nước tưới đọng trên luống cây giống. Bón phân cân đối để tạo cây giống khỏe và sạch bệnh.

Ruộng trồng thuốc lá cần được thoát nước, làm sạch cỏ và không trồng với mật độ quá cao.

Thăm đồng thường xuyên, tỉa bỏ lá dưới (lá chân) bị bệnh.

Biện pháp thuốc BVTV

Thuốc trừ nấm chứa hoạt chất: Mancozeb, Difenoconazole, Propineb…có hiệu lực trừ bệnh cao trên đồng ruộng.