Bệnh chết nhanh

Giới thiệu chung

1.1 Triệu chứng  

Bệnh thường gây triệu chứng điển hình và rõ ràng nhất vào những này cuối mùa mưa và đầu mùa khô. Ban đầu cả trụ tiêu hay từng dây tiêu chuyển mầu vàng từ gốc đến ngọn, sau đó cả dây tiêu chết khô (thông thường người ta thường trồng 2 -3 dây tiêu hay cây giống cho một trụ). Đôi khi người ta cũng ghi nhận lá và dây tiêu chết khô khi vẫn còn xanh. Chính vì vậy bệnh còn có tên gọi “héo nhanh” hay “chết nhanh”. Cây bị bệnh thường hình thành tầng rời ở đốt các nhánh tiêu và rất dễ bẻ, tách và rụng đốt. Chùm quả của cây bị bệnh cũng hình thành tầng rời và rất rễ rụng cả chùm khi hạt vẫn còn non. Phần lớn hiện tượng rụng đốt và chùm quả thường rụng từ trên ngọn xuống. Người trồng tiêu vẫn thu gom chùm quả rụng từ cây bị bệnh để sử dụng, nhưng chất lượng hạt tiêu rất

Vườn tiêu bị bệnh chết nhanh	Cây tiêu bị bệnh chết nhanh	Nấm phytophthora gây chết héo từng nhánh tiêu mùa mưa

Rễ cây bị bệnh thường có mầu nâu nhạt hay mầu thấm nước, sau chuyển thành mầu nâu đen và rễ bị thối. Bộ rễ cây bị thối thường không cung cấp đủ nước và chất dinh dưỡng cho cây do vậy cây héo nhanh và chết. Trên thân cây bị bệnh thường quan sát thấy hiện tượng mạch dẫn trong thân cây bị đen. Thông thường bệnh phát triển từ các bộ phận dưới mặt đất lên phía trên. Cũng có khi trong mùa mưa xuất hiện từng cành, tùng nhánh tiêu bị heo dần và cuối cùng chết khô trên trụ tiêu. Bệnh nặng có thể gây chết cả vườn tiêu hoặc tùng hàng tiêu theo chiều dốc của vườn tiêu.

Chết nhanh lây từ đỉnh dốc xuống theo nước	Chết nhanh từ ngọn xuống gốc	Bệnh chết nhanh trên cây tiêu	Mạch dẫn bị thối đen

1.2 Nguyên nhân 

Các kết qủa nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy bệnh do nấm Phytophthora gây ra. Ở Việt nam những kết quả  giám định cho thấy nấm Phytophthora capsici  là tác nhân gây hại phổ biến trên hồ tiêu. Tuy nhiên người ta cũng ghi nhận có sự hiện diện của nấm: Phytophthora palmivora MF4 Griffin ( 1977 ), Phytophthora  tropicalis, Phytophthora  parasitica var. capsipi  

Hình ảnh Bào tử bọc - Sporangium của nấm Phytophthora gây bệnh chết nhanh hồ tiêu.

Nấm Phytophthora gây bệnh trên hồ tiêu là một loài nấm tồn tại trong đất (soilborne diseases). Nấm bệnh tồn tại trên tàn dư cây bị bệnh và trong đất. Bào tử vách dày (Chlamydospore) tồn tại rất lâu trong đất. Điều kiện thuận lợi đủ ẩm hay trong mùa mưa, bào tử vách dày nảy mầm, sợi nấm có thể ký sinh trực tiếp vào mô rễ và gây hại theo mạch dẫn của rễ và than cây. Bào tử vách dày nảy mầm và hình thành các cơ quan sinh sản khác và sản sinh rất nhiều bào tử bọc (Sporangium). Bào tử bọc sản sinh du động bào tử (Zoospore). Du động bào tử theo nước lây lan bệnh trong vườn tiêu. Du động bào tử cũng theo màng nước mưa hay nước tưới gây bệnh ở các cành trên cao của trụ tiêu. 

1.3 Phát sinh gây hại

Nấm gây bệnh tồn tại rất lâu dài trên tàn dư cây bệnh ở các vườn bị bệnh. Nấm cũng lây lan qua hom giống, hỗn hợp làm bầu.

Những vườn tiêu khó thoát nước đọng trên vườn, đất trồng tiêu có khả năng giữ nước tự do cao, vườn có mực nước ngầm cao…bệnh thường gây hại nặng. 

Bệnh lây lan theo nước, nhất là trong mùa mưa nấm gây bệnh theo dòng nước chảy lây lan từ  vườn này qua vườn khác. 

Nấm gây bệnh trên hồ tiêu có phổ ký chủ rộng, nhiều loại cây trồng khác cũng bị bệnh như: Sầu riêng, bơ, ca cao …

Biện pháp canh tác

Trồng mới bằng cây giống không bị bệnh và hỗn hợp làm bầu giống cũng không mang theo mầm bệnh.

Trồng hom tiêu nông so với mặt bằng vườn tiêu và xây dựng hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun ở gốc tiêu. 

Xây dựng hệ thống thoát nước trên vườn tiêu nhất là không để nước mưa đọng trên vườn hoặc khoan các giếng tự thấm trên vườn trong mùa mưa.

Tăng cường bón phân hữu cơ (7-10 kg/ trụ tiêu ), phân hữu cơ vi sinh cho cây tiêu  vào đầu mùa mưa để bổ xung hệ vi sinh vật đất, cạnh tranh và ức chế  nấm gây bệnh.

Hạn chế đi lại từ vườn bị bệnh sang các vườn chưa bị bệnh.

Đối với hồ tiêu tái canh, cần có thời gian cách ly ít nhất 18 tháng và trồng các cây: đậu tương, lạc, ngô…trước khi trồng lại hồ tiêu.

Hình ảnh Nhân giống sạch bệnh

Biện pháp thuốc BVTV

Sử dụng thuốc BVTV theo 4 đúng.

(Liên hệ với chúng tôi)