Đục thân 5 vạch đầu nâu

Giới thiệu chung

Tên khoa học: Chilo infuscatellus Snell. (Lep.: Pyralidae)  

Tên Việt Nam khác: Sâu đục thân năm vạch đầu nâu, sâu năm vạch

1.1 Triệu chứng, mức độ hại

Sâu đục thân 5 vạch đầu nâu chủ yếu gây hại ở giai đoạn mía mầm. Sâu non tuổi 1 mới nở đục trong bẹ lá ngoài cùng của cây mía. Sâu non đầu tuổi 3 đục thẳng vào đỉnh sinh trưởng của mầm mía, gây hiện tượng “đọt héo”.

(Nguồn Internet )

1.2 Nhận dạng

Trứng hình bầu dục với kích thước 1,21 x 0,87 mm. Trứng được đẻ thành ổ, xếp hình vảy cá (2-4 hàng) song song với gân chính của lá. Sâu non đẫy sức dài 25 mm, mảnh đầu màu nâu tối, mặt lưng có 5 vạch dọc màu nâu hoặc tím nhạt. Nhộng màu nâu vàng, dài 12-15 mm, mép trước mặt lưng đốt bụng thứ 5-7 có các chấm nổi tối màu. Trưởng thành có thân dài 10-15 mm, sải cánh là 26-35 mm.

Trưởng thành	Trứng	Sâu non	Nhộng

(Nguồn Internet )

1.3 Sinh vật học

Sau vũ hóa khoảng 24 giờ, trưởng thành ghép đôi giao phối vào ban đêm. Trưởng thành cái đẻ trứng ở mặt sau của 3 lá mía thật đầu tiên. Trứng nở lúc mặt trời mọc hoặc muộn hơn một ít. Sâu non mới nở bò lên lá, nhả tơ đu để phân tán tìm đến các lá mía còn non, đục vào phần nhu mô mềm bên trong bẹ lá. Sau đó vài ngày mới đục vào thân cây mía mầm. Sâu non đẫy sức hóa nhộng ngay trong đường đục.

Thời gian phát triển của trứng: 4-6 ngày, sâu non (5-6 tuổi): 30-35 ngày, nhộng: 5-8 ngày. Sức đẻ trứng là 70-270 trứng/cái. Thời gian sống của trưởng thành kéo dài 10-12 ngày.

Ngoài cây mía trồng, còn gây hại cho các cây mía hoang dại, ngô, kê, lúa miến, lúa nước, lúa mạch, yến mạch và một số loài cỏ dại khác.

1.4 Sự phát sinh phát triển

Thường có 5 lứa/ năm, những năm thời tiết thuận lợi có thể có 6 lứa/ năm. Mật độ sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu trên đồng phụ thuộc vào yếu tố nhiệt độ, ẩm độ và thức ăn. Sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu gây hại ở điều kiện độ ẩm thấp (40-50%) và nhiệt độ cao (37-41°C). Mầm mía 10 tuần tuổi thích hợp nhất cho sâu non sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu. Ở miền Bắc, sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu phát sinh trên mía Đông Xuân ở giai đoạn mía mầm, đạt cao điểm vào tháng 4-6 hàng năm. Ở miền Nam, sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu xuất hiện trên mía Đông Xuân ở giai đoạn mía mầm được 1-5 tháng tuổi, đạt cao điểm vào tháng 2-3 hàng năm. Mùa mưa có ẩm độ tăng cao, nhiệt độ giảm, cây mía vươn lóng không còn phù hợp nên mật độ suy giảm nhanh. Ruộng mía thu hoạch muộn có nhiều mầm vô hiệu tạo điều kiện cho sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu tồn tại trở thành nguồn sâu quan trọng lây lan sang vụ mía tiếp theo. 

Đã xác định được 15 loài côn trùng thiên địch của sâu đục thân mía năm vạch đầu nâu. Ong mắt đỏ Trichogramma chilonis, ong kén trắng Cotesia flavipes và bọ đuôi kìm Euborellia annulipes là những loài thiên địch chủ yếu.

Biện pháp canh tác

Điều chỉnh thời vụ trồng, ngâm hom giống trong nước 24-48 giờ để giết chết sâu non ẩn náu trong đó.

Bóc bỏ bẹ lá đầu tiên của cây mía.

Tủ lá, không đốt lá sau thu hoạch.

Định kỳ tưới nước trong các tháng mùa khô, đặc biệt là ở giai đoạn giữa và cuối mùa khô.

Rút đọt héo và giết chết sâu non trong đọt. Định kỳ cắt bỏ cây mía bị hại.

Dùng giống K84-200, VN85-1427, R570, ROC16, VN84-4137 có khả năng chống chịu sâu đục thân 5 vạch đầu nâu.

Biện pháp lợi dụng thiên địch

Bảo vệ các loài thiên địch tự nhiên của sâu đục thân 5 vạch đầu nâu, có thể nhân ong mắt đỏ Trichogramma spp. thả khi trưởng thành đẻ trứng rộ.

Biện pháp thuốc BVTV

Sâu đục thân hại mía có thể sử dụng nhiều loại thuốc khác để phòng trừ hiệu quả nhưng trong giới hạn của Giải pháp này chúng tôi chỉ hướng dẫn sử dụng được một số loại thuốc.

Ghi chú:

Nếu các dịch hại xảy ra cùng lúc có thể kết hợp thuốc để giảm công phun.

Cùng với giải pháp này kính đề nghị quý khách căn cứ sự chỉ đạo của cơ quan BVTV địa phương để vận dụng tốt, đảm bảo hiệu quả cao với tiêu chí phòng là chính.